Κάποιος που παραμιλάει στο λεωφορείο - μεθυσμένος, ίσως; Ίσως τρελός; Οποιοσδήποτε μπορεί να εντοπίσει ένα τέτοιο άτομο από μακριά, λέει η Dittte, στρέφοντας αλλού το βλέμμα του ή πηγαίνοντας να κάτσει κάπου αλλού. Όταν πήγαινε σχολείο, η Ditte συχνά ένιωθε ότι οι συμμαθητές της την έβλεπαν έτσι. Το παράξενο κορίτσι. Σήμερα, ακόμα αναρωτιέται γιατί συνέβαινε αυτό. Όταν κοιτάει τις σχολικές της φωτογραφίες, βλέπει ένα απλό κορίτσι με μακριά μαλλιά που δεν ξεχωρίζει στο παραμικρό. Το κορίτσι στις σχολικές φωτογραφίες χαμογελάει. Είναι ένα προσωπείο.

Η μητέρα της διαγνώσθηκε με έναν σοβαρό όγκο στον εγκέφαλο όταν η Ditte ήταν πολύ μικρή και ο φόβος ότι η μητέρα της θα πεθάνει την έβαλε σε μια μόνιμη κατάσταση εγρήγορσης. Περίπου την ίδια περίοδο που αρρώστησε η μητέρα της, οι γονείς της χώρισαν και, σε όλη την παιδική της ηλικία, η Ditte έκανε τα πάντα για να μην ενοχλεί. Ήταν τόσο πρόθυμη που με το ζόρι ήταν παρούσα και, πότε πότε, εξαφανιζόταν εντελώς. Εξαφανιζόταν σε έναν μαγικό κόσμο παραμυθιού και φαντασίας, έναν κόσμο όπου μια οικογένεια νάνων ίσως και να ζούσε κάτω από έναν κορμό δέντρου στο δάσος. Σε αυτόν τον κόσμο, η ίδια ήταν ξωτικό. Και, αν κάποιος ενήλικας την τρόμαζε με μια έκρηξη οργής, ήταν γιατί ο άντρας στην πραγματικότητα ήταν καλικάντζαρος.

Από την 1η γυμνασίου έως την 1η λυκείου, η Ditte υπέμενε το δικό της μαρτύριο - και, όπως τόσα άλλα, το υπέμενε σιωπηλά. Ίσως και να φαίνεται αθώο: κάθε πρωί έπαιρνε το λεωφορείο για το σχολείο και κάθε απόγευμα επέστρεφε σπίτι. Όμως, δυο φορές την ημέρα, η διαδρομή με το λεωφορείο τόνιζε τον βαθμό της απομόνωσής της. Η Ditte τώρα πιστεύει ότι ο εσωτερικός της κόσμος ράγισε - σε εκείνο το λεωφορείο - γύρω στην 2α γυμνασίου, πολύ πριν νοσήσει με ψυχική διαταραχή. Σήμερα, ως ενήλικας, βλέπει την 14χρονη Ditte στο λεωφορείο: τα δημοφιλή παιδιά κάθονται πίσω και οι χαμένοι μπροστά. Η έφηβη Ditte έχει κάτσει στην πρώτη σειρά του πίσω μισού, με την ελπίδα ότι θα την κοροϊδέψουν λιγότερο από ότι μπροστά. Το λεωφορείο είναι γεμάτο από θορυβώδεις μαθητές που τσιρίζουν από τα γέλια. Την κοροϊδεύουν; Είναι βέβαιη για αυτό. Το κάθισμα δίπλα της είναι κενό. Και η ενήλικη Ditte λέει, «Καμία φαντασίωση δεν μπορεί να σώσει αυτό το κορίτσι».

Μεγαλώνοντας, η Ditte προσπάθησε επανειλημμένα να επινοήσει εκ νέου τον εαυτό της ως ένα «καινούριο και καλύτερο κορίτσι», ένα κορίτσι που θα μπορούσε να προσαρμοστεί. Ήταν ακούραστα αισιόδοξη και ευχάριστη. Φορούσε τα ίδια ρούχα με τα δημοφιλή κορίτσια. Χαμογελούσε συνεχώς, ενώ, πίσω από αυτή τη βιτρίνα, ο εσωτερικός της κόσμος γινόταν όλο και πιο δυνατός. Από πολλές απόψεις, έγινε πολύ πιο πλούσιος και διασκεδαστικός από την καθημερινότητά της. Αν βαριόταν σε κάποιο μάθημα, μπορούσε να δημιουργήσει παραισθήσεις και να κάνει τα μαλλιά της δασκάλας της να αλλάξουν χρώμα από άσπρο σε μοβ. Ή μπορούσε να δημιουργήσει με το μυαλό της ένα λιοντάρι και να ενσαρκώσει μια σκηνή από τον Βασιλιά των Λιονταριών πάνω στην έδρα της δασκάλας. Αλλά, κάποια στιγμή, ο εσωτερικός της κόσμος άρχισε να ξεχύνεται στον εξωτερικό κόσμο και το έκανε με τρόπους που η ίδια δεν μπορούσε να ελέγξει. Ένα πλήθος εμμονικών σκέψεων άρχισαν να την κυριεύουν: Μία από τις δασκάλες της ήταν μάγισσα και, αν τα αρχικά της μάγισσας βρίσκονταν στην πινακίδα κυκλοφορίας του λεωφορείου, η Ditte δεν μπορούσε να ανέβει. Και μπορούσε να φοράει μόνο κάλτσες που δεν ήταν όμοιες, ποτέ ζευγάρια.

Η καταιγίδα στο μυαλό της Ditte μαινόταν και δυνάμωνε συνεχώς. Τα τραγούδια που άκουγε κατά τη διάρκεια της ημέρας στοιβάζονταν και έπαιζαν συγχρόνως. Οι σκέψεις της στροβιλίζονταν χωρίς αντικείμενο ή επίκεντρο. «Κάθε προσανατολισμός εξαφανίστηκε», εξηγεί. 

Και οι απλές ενέργειες μπορεί να ήταν θανάσιμες. Αν ανέβαινε στο λεωφορείο της μάγισσας, η μητέρα της θα πέθαινε. Αν φορούσε κάλτσες που ήταν ζευγάρι, η μητέρα της θα πέθαινε. Η Ditte είχε την ευθύνη να κρατάει τη μητέρα της ζωντανή. Κατά τη διάρκεια του γυμνασίου, η Ditte άρχισε να παίρνει αντικαταθλιπτικά. Αλλά τα φάρμακα δεν άλλαξαν τίποτα στην πραγματικότητά της ή στον αγώνα της να την κρατήσει κρυφή. «Το προσωπείο μου ήταν το παν για μένα», λέει σήμερα. «Χρησιμοποιούσα όλη μου την ενέργεια για να το διατηρήσω».

Τα μάτια δεν ανοιγόκλειναν και την ακολουθούσαν, ανάλογα με το πού βρισκόταν. Η Ditte είχε την αίσθηση ότι ήθελαν να βεβαιωθούν πώς εκτελούσε σωστά τις ψυχαναγκαστικές της ενέργειες. Τα μάτια ήταν πραγματικά. Ήταν το ίδιο πραγματικά με τα δέντρα, καθώς και με τα φύλλα στα δέντρα και από τα εκείνα τα φύλλα στα δέντρα την παρακολουθούσαν τα μάτια. Η Ditte δεν μιλούσε για τα μάτια, ίσως γιατί ήταν εντελώς φυσιολογικό να τα βλέπει. Ίσως γιατί τα έβλεπαν και οι άλλοι άνθρωποι και θα την χαρακτήριζαν αδύναμη επειδή τα φοβόταν. Ή θα τη χαρακτήριζαν τρελή και, στην περίπτωση αυτή, σίγουρα θα την έκλειναν σε ίδρυμα, από όπου δεν θα έβγαινε ποτέ. Όπως και να ’χει, σκεφτόταν, ήταν πιο επικίνδυνο να μιλήσει παρά να σιωπήσει. Η Ditte είχε διανύσει μεγάλη διαδρομή μέχρι να φτάσει στο σημείο στο οποίο την παρακολουθούσαν τα φύλλα-μάτια.

Κάτι μέσα της ράγισε όταν ήταν περίπου 14 και, αργότερα, οι ρωγμές μεγάλωσαν. Εκδηλώθηκαν ως κοινωνικό άγχος, ως κατάθλιψη, ως ψυχαναγκαστικές σκέψεις και αυτοτραυματισμοί - μέχρι που τελικά ξέσπασαν ως ψύχωση. Αυτό συνέβη στο τέλος του 2012. Ήταν 20 χρονών και εργαζόταν σε ένα σουπερμάρκετ από τότε που αποφοίτησε. Αρκετούς μήνες πιο πριν είχε δει έναν ψυχολόγο, ο οποίος τη συμβούλεψε να σταματήσει να παίρνει αντικαταθλιπτικά. Θα έπρεπε να τα κόψει μαχαίρι, της είπε. Τότε εμφανίστηκαν τα φύλλα-μάτια.

Η Ditte είχε βάλει τη μητέρα της να της υποσχεθεί ότι δεν θα την έκλεινε ποτέ σε ψυχιατρείο. Αλλά υπήρχε μία παρέμβαση με την οποία η Ditte θα συμφωνούσε. Το τοπικό κέντρο ψυχικής υγείας είχε ένα πρόγραμμα εξωτερικών ασθενών για την έγκαιρη διάγνωση της ψύχωσης, οπότε μητέρα και κόρη επικοινώνησαν μαζί τους. Η πρώτη συνεδρία εκεί αποτέλεσε σημείο καμπής για την Ditte. Την κατεύθυναν άμεσα για θεραπεία. Ωστόσο, η ίδια η διάγνωση αναστάτωσε πολύ τη μητέρα της. Η Ditte ένιωθε το αντίθετο - ότι ένα βάρος είχε φύγει από πάνω της. Δεν ήταν φυσιολογικό να υποφέρει έτσι. Οι υγιείς άνθρωποι δεν ένιωθαν όπως εκείνη. Δεν θα έπρεπε να απαιτούν να το υπομένει.

Σήμερα, πέντε χρόνια από εκείνον τον χειμώνα, η Ditte εργάζεται ως δασκάλα. Έχει βρει μια σταθερότητα μέσα της - και έχει γίνει ένας άνθρωπος στον οποίο οι άλλοι βασίζονται. Τώρα πιστεύει ότι τα χρόνια σιωπής της δημιούργησαν ένα κλουβί γύρω της και ότι η ειλικρίνεια σχετικά με τη διάγνωσή της μπορεί να την απελευθερώσει. Αλλά η ειλικρίνεια δεν την προστατεύει από το να πληγωθεί και τα ευάλωτα σημεία της κινδυνεύουν συχνά. Όταν έγινε δασκάλα-σύμβουλος για μια τάξη της 2ας γυμνασίου, μία από τις μητέρες έψαξε την Ditte στο διαδίκτυο και ανακάλυψε ότι είχε δώσει ομιλίες σχετικά με τη σχιζοφρένειά της. Η μητέρα έγραψε στους γονείς των άλλων μαθητών, λέγοντας ότι η καινούρια δασκάλα την ανησυχεί ιδιαίτερα. «Φοβήθηκα», θυμάται η Ditte. «Θα με απέρριπταν όλοι οι γονείς; Θα έχανα τη δουλειά μου;» Η πρώτη της σκέψη ήταν να μην μιλήσει. Αλλά, αφού το εκμυστηρεύθηκε σε έναν συνάδελφο, το είπε στον διευθυντή. Και ο διευθυντής είπε στην Ditte να μην το ξανασκεφτεί, θα την υποστήριζε.

Η Ditte αναγνωρίζει ότι, με το ιστορικό της, δεν είναι σαν τους άλλους ανθρώπους. Αλλά το ταραγμένο της παρελθόν της έχει δώσει και ιδιαίτερες ικανότητες. Καταλαβαίνει ενστικτωδώς τη διάθεση των άλλων. Μπορεί να εντοπίσει την παραμικρή αλλαγή στις εκφράσεις ενός προσώπου, ενώ έχει αυξημένη ευαισθησία στα παιδιά που δεν αναπτύσσονται ορθά ψυχολογικά. Η Ditte μπορεί να διαισθανθεί πότε δεν χαμογελάει το παιδί αλλά η μάσκα του. Τέτοια παιδιά δεν γνωρίζουν πάντα τι πρέπει να πουν. Αλλά η Ditte ξέρει πώς να τα ρωτήσει.

Ένα μικρό κορίτσι που κοιτάει τα χέρια του την ώρα του ύπνου. Προσποιείται ότι κάθε δάκτυλό της είναι ένα πρόσωπο. Αυτή είναι η πιο παλιά ανάμνηση της Ditte. Και, τώρα, η ίδια έχει μετατραπεί σε ένα πρόσωπο που σπούδασε για να γίνει δασκάλα, παρόλο που οι ψυχολόγοι την προειδοποίησαν να μην το κάνει, προβλέποντας ότι θα αποτύχει. Έγινε ένα πρόσωπο που αποδίδει καλά σε μια απαιτητική εργασία πλήρους απασχόλησης. Έγινε ένα πρόσωπο που υιοθέτησε ένα εγκαταλελειμμένο γατάκι με μια σοβαρή μόλυνση στο μάτι του, ένα γατάκι που μεγάλωσε και έγινε ένας ζωηρός γάτος και μέλος της μικρής της οικογένειας. Και, τώρα, ετοιμάζεται να ανοίξει μια ακόμη πόρτα στη ζωή της.

Η Ditte θα αποκτήσει μωρό με τον φίλο της. Πάντα ήθελε να γίνει μητέρα και ξέρει ακριβώς τι είδους μητέρα θα είναι - κάθε άλλο παρά υπόδειγμα νοικοκυράς, μας λέει:

Το πρόσωπο της Ditte είναι γεμάτο χαρά καθώς περιγράφει την εικόνα που έχει στο μυαλό της. Αυτό είναι το πραγματικό πρόσωπο της Ditte και δεν φοβάται να το δείξει.