Νόσος Αλτσχάιμερ

Κατανοώντας τη Νόσο Αλτσχάιμερ

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μία νευρολογική διαταραχή κατά την οποία ο εγκέφαλος εκφυλίζεται αργά, οδηγώντας σε προβλήματα μνήμης, συμπεριφοράς και καθημερινής λειτουργίας.

Νόσος Αλτσχάιμερ

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μία προοδευτική διαταραχή του εγκεφάλου, κατά την οποία ο εγκέφαλος εκφυλίζεται σταδιακά. Εμφανίζεται πιο συχνά σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών.¹

Κατά τη διάρκεια της νόσου, περιοχές του εγκεφάλου εκφυλίζονται, προκαλώντας κυτταρική απώλεια και δυσλειτουργία, σταδιακή απώλεια μνήμης, προβλήματα λογικής και κρίσης, αποπροσανατολισμό, δυσκολία στη μάθηση, απώλεια γλωσσικών δεξιοτήτων και μείωση της ικανότητας εκτέλεσης καθημερινών εργασιών.^2-3 Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο την καθημερινή ζωή του ατόμου, μειώνοντας την ανεξαρτησία του, ενώ στο τελικό στάδιο υπάρχει πλήρης εξάρτηση από τρίτα άτομα.²

Η νόσος Αλτσχάιμερ έχει επίσης τεράστιο αντίκτυπο σε όσους φροντίζουν ένα άτομο που νοσεί.⁴ Οι περισσότεροι φροντιστές είναι στενοί συγγενείς, που παρέχουν φροντίδα στο σπίτι και αυτός είναι ένας απαιτητικός και εξαντλητικός ρόλος, που επιφέρει τεράστιο συναισθηματικό και σωματικό φορτίο.^3-4

Δεδομένα Αναφορικά με τη Νόσο Αλτσχάιμερ

Η νόσος Αλτσχάιμερ αποτελεί πάθηση-στόχο για τη Lundbeck και είναι η πιο συνηθισμένη νευροεκφυλιστική διαταραχή. Τα συμπτώματα της νόσου μπορούν υπό ευρεία έννοια να ταξινομηθούν σε γνωστικές, λειτουργικές και συμπεριφορικές/ψυχολογικές αλλαγές. Κατά τη διάρκεια της νόσου, παρουσιάζεται εκφύλιση περιοχών του εγκεφάλου, προκαλώντας κυτταρική απώλεια και δυσλειτουργία, σταδιακή απώλεια μνήμης, προβλήματα λογικής και κρίσης, αποπροσανατολισμό, δυσκολία στη μάθηση, απώλεια γλωσσικών δεξιοτήτων και μείωση της ικανότητας εκτέλεσης καθημερινών εργασιών.^1-2

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συνηθισμένη νευροεκφυλιστική διαταραχή και εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα άνω των 65 ετών²

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ εμφανίζονται σταδιακά, με την πάροδο αρκετών ετών και ποικίλλουν από άτομο σε άτομο.³ Τα πρώτα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι συνήθως το να ξεχνά κάποιος και η ήπια σύγχυση.³ Τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ μπορούν ευρέως να ταξινομηθούν σε γνωστικές, λειτουργικές και συμπεριφορικές/ψυχολογικές αλλαγές:

Γνωστικές αλλαγές - εξασθενημένη βραχυπρόθεσμη μνήμη (όπως εξασθενημένη γνώση πρόσφατων γεγονότων, επανάληψη λόγου, απώλεια αντικειμένων στο σπίτι, κακή οργάνωση), δυσκολία λήψης αποφάσεων, μειωμένη αντίληψη του χρόνου και του χώρου, μειωμένη ικανότητα μάθησης και προβλήματα στην αναγνώριση φίλων και μελών της οικογένειας.^3,5-6

Λειτουργικές αλλαγές - μειωμένη ικανότητα εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων: δυσκολία στην οικονομική διαχείριση, τα ταξίδια και την φροντίδα του ίδιου τους του εαυτού (φαγητό, ντύσιμο, προσωπική υγιεινή), καθώς και προβλήματα ισορροπίας και ασταθούς κίνησης.^3,7 Εντέλει, οι ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ εξαρτώνται πλήρως από τους φροντιστές τους.^3,7

Συμπεριφορικές/ψυχιατρικές αλλαγές - οι ασθενείς μπορεί επίσης να αναπτύξουν συμπεριφορικές διαταραχές, οι οποίες αυξάνουν το φορτίο της φροντίδας. Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν την απόσυρση από κοινωνικές δραστηριότητες, την απάθεια/αδιαφορία, την καταθλιπτική διάθεση, το άγχος και τη διέγερση.³ Οι αλλαγές στη συμπεριφορά είναι ιδιαίτερα δύσκολες για την οικογένεια και τους φροντιστές και συχνά αποτελούν τον λόγο για τη μετακίνηση των ασθενών σε μονάδες φροντίδας.⁹

Πρώιμες προειδοποιητικές ενδείξεις (10)

Απώλεια μνήμης που διαταράσσει την καθημερινότητα
Δυσκολία στον προγραμματισμό ή την επίλυση προβλημάτων
Δυσκολία στην ολοκλήρωση συνηθισμένων καθηκόντων στο σπίτι, την εργασία ή
κατά τον ελεύθερο χρόνο
Σύγχυση αναφορικά με τον χρόνο ή τον τόπο
Δυσκολία κατανόησης οπτικών εικόνων και αίσθησης του χώρου
Νέα προβλήματα στην ομιλία και τη γραφή
Τοποθέτηση αντικειμένων σε λανθασμένες θέσεις και απώλεια της ικανότητας εξεύρεσής τους
Μειωμένη ή κακή κρίση
Απόσυρση από την εργασία ή τις κοινωνικές δραστηριότητες
Αλλαγές στη διάθεση και την προσωπικότητα

50 εκ.

άνθρωποι πάσχουν από άνοια παγκοσμίως (η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η συνηθέστερη αιτία της άνοιας, αντιπροσωπεύοντας 60-80% των περιπτώσεων)³.

USD 818 δις

Το συνολικό κόστος της άνοιας παγκοσμίως εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 818 δισεκατομμύρια δολάρια και θα αυξηθεί σε 2 τρισεκατομμύρια έως το 2030²

Επιδημιολογία και επιβάρυνση

Περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από άνοια παγκοσμίως.² Αν υπολογίσουμε τη γήρανση του πληθυσμού, εμφανίζονται περίπου 30 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο.¹Ο ΠΟΥ προβλέπει ότι η εξάπλωση της νόσου σχεδόν θα διπλασιάζεται κάθε 20 χρόνια και μέχρι το έτος 2050, 152 εκατομμύρια άνθρωποι θα πάσχουν από τη νόσο.¹¹

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η συνηθέστερη αιτία της άνοιας, αντιπροσωπεύοντας 60-80% των περιπτώσεων άνοιας.³

Το συνολικό παγκόσμιο κοινωνικό κόστος της άνοιας εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 818 δισεκατομμύρια δολάρια, κόστος που θα αυξηθεί σε 2 τρισεκατομμύρια έως το 2030.¹¹

Οι άνθρωποι που ανησυχούν ότι αυτοί ή οι αγαπημένοι τους εμφανίζουν συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους.

Διάγνωση και φροντίδα

Η νόσος Αλτσχάιμερ διαγιγνώσκεται μέσω συνεντεύξεων σε φροντιστές και ασθενείς. Ορισμένες φορές γίνονται επίσης και εξετάσεις αίματος και τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου. Υπάρχουν πολλές κλίμακες αξιολόγησης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό των συμπτωμάτων και της βαρύτητας της νόσου.

Για το Αλτσχάιμερ δεν υπάρχει θεραπεία. Ωστόσο υπάρχουν διαθέσιμες αγωγές για συμπτώματα, με την έρευνα να συνεχίζεται.¹ Αν και οι τρέχουσες θεραπείες για το Αλτσχάιμερ δεν μπορούν να σταματήσουν την εξέλιξη της νόσου, μπορούν προσωρινά να επιβραδύνουν την επιδείνωση των συμπτωμάτων της άνοιας και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών και των φροντιστών τους.¹ Σήμερα, καταβάλλεται παγκόσμια προσπάθεια εύρεσης καλύτερων τρόπων αντιμετώπισης της νόσου, καθυστέρησης της εμφάνισής της αλλά και πρόληψης της εξέλιξής της.¹

1.    Alzheimer’s Association. What is Alzheimer’s disease: https://www.alz.org/alzheimers-dementia/what-is-alzheimers.
2.    World Health Organization. Dementia fact sheet. 2020. Available at: https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/dementia. Accessed January 2020.
3.    Alzheimer’s Association. Alzheimer’s Association Report. 2020 Alzheimer's disease facts and figures. Alzheimers Dement 2020; 16 (3): 391–460.
4.    Georges J, Jansen S, Jackson J, et al. Alzheimer’s disease in real life – the dementia carer’s survey. Int J Geriatr Psychiatry 2008; 23 (5): 546–551.
5.    Joubert S, Joncas S, Barbeau E, et al. Cognition. In: Gauthier S (ed.). Clinical Diagnosis and Management of Alzheimer’s Disease, Third Edition. Oxon: Informa Healthcare, 2007.
6.    Rainville C, Caza N, Belleville S, Gilbert B. Neuropsychological assessment. In: Gauthier S (ed.). Clinical Diagnosis and Management of Alzheimer’s Disease, Third Edition. Oxon: Informa Healthcare, 2007.
7.    Sarazin M, Horne N, Dubois B. Natural decline and prognostic factors. In: Gauthier S (ed.). Clinical Diagnosis and Management of Alzheimer’s Disease, Third Edition. Oxon: Informa Healthcare, 2007.
8.    Gélinas I. Functional autonomy. In: Gauthier S (ed.). Clinical Diagnosis and Management of Alzheimer’s Disease, Third Edition. Oxon: Informa Healthcare, 2007.
9.    Teng E, Cummings JL. Behaviour. In: Gauthier S (ed.). Clinical Diagnosis and Management of Alzheimer’s Disease, Third Edition. Oxon: Informa Healthcare, 2007.
10. Alzheimer’s Association. 10 Early Signs and Symptoms of Alzheimer’s: https://www.alz.org/alzheimers-dementia/10_signs.
11. World Health Organization. Dementia - A public health priority. 2017. https://www.who.int/mental_health/neurology/dementia/infographic_dementia/en/.