De ziekte van Alzheimer is een progressieve hersenziekte, waarbij de neuronen geleidelijk degenereren. De ziekte komt het meest voor bij mensen ouder dan 65–70 jaar.¹ 

Tijdens het verloop van de ziekte degenereren bepaalde gebieden in de hersenen, wat leidt tot celverlies en disfunctie, geleidelijk geheugenverlies, problemen met redeneren of beoordelen, disoriëntatie, problemen met leren, verminderde taalvaardigheid en verminderd vermogen om routinetaken uit te voeren.^2,3 Deze veranderingen hebben een toenemende invloed op het dagelijks leven van de persoon, waardoor hun zelfstandigheid afneemt tot ze uiteindelijk volledig afhankelijk zijn van anderen.²

De ziekte van Alzheimer heeft ook een enorme impact op de verzorger van de patiënt.⁴ De meeste verzorgers zijn naaste familieleden die thuis zorg verlenen (mantelzorg) – een veeleisende en uitputtende taak die een enorme emotionele en fysieke belasting vormt.^3,4

De symptomen van de ziekte van Alzheimer ontstaan geleidelijk, over een periode van jaren, en verschillen van persoon tot persoon. Vergeetachtigheid en lichte verwardheid zijn doorgaans de eerste symptomen die optreden.3 De symptomen van de ziekte van Alzheimer kunnen worden ingedeeld in cognitieve, functionele en gedrags-/psychische veranderingen:

• Cognitieve veranderingen – verstoord kortetermijngeheugen (zoals recente gebeurtenissen vergeten, zichzelf herhalen, dingen in het huis kwijtraken, slechte organisatie), moeite met beslissingen nemen, minder inzicht in het concept van tijd en ruimte, verminderd leervermogen en problemen met het herkennen van familie en vrienden.^3,5,6

• Functionele veranderingen – verminderd vermogen om normale dagelijkse bezigheden uit te voeren: moeite om met geld om te gaan, met reizen en persoonlijke verzorging (eten, aankleden, persoonlijke hygiëne) maar ook evenwichtsproblemen en onvast bewegen. Uiteindelijk worden patiënten met de ziekte van Alzheimer volledig afhankelijk van verzorgers.^3,7

• Gedragsmatige/psychische veranderingen – patiënten kunnen ook gedragsstoornissen ontwikkelen, die de zorgbelasting verzwaren. Ze kunnen sociale activiteiten beginnen vermijden en apathie/onverschilligheid, depressieve stemming, angst en onrust vertonen.³ Vooral de gedragsveranderingen zijn voor familie en verzorgers moeilijk om mee om te gaan en zijn vaak de reden dat de patiënt wordt opgenomen in een zorginstelling.⁹
  

1. Geheugenverlies dat het dagelijkse leven verstoort

2. Moeite met plannen of het oplossen van problemen

3. Moeite met het voltooien van reguliere taken thuis of op het werk

4. Verwarring over tijd of plaats

5. Moeilijkheden met begrijpen van visuele beelden en ruimtelijk oriëntatie

6. Nieuwe problemen met woorden in het spreken of schijven

7. Misplaatsen van zaken en het verlies van vaardigheid om stappen te herleiden

8. Verminderd of slecht beoordelingsvermogen

9. Onttrekken aan werkzaamheden of sociale activiteiten 

10. Veranderingen in stemming en persoonlijkheid 

Wereldwijd lijden 50 miljoen mensen aan dementie.² Met een verschuiving naar een steeds ouder wordende bevolking, worden jaarlijks bijna 30 miljoen nieuwe gevallen vastgesteld.¹ De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voorspelt dat het aantal gevallen van dementie elke 20 jaar zal verdubbelen en dat tegen 2050, 152 miljoen mensen aan de ziekte zullen lijden.

De ziekte van Alzheimer is de meestvoorkomende oorzaak van dementie en verantwoordelijk voor 60–80% van het aantal gevallen van dementie.³ De totale wereldwijde maatschappelijke kost van dementie wordt geschat op 818 miljard USD, en zou tegen 2030 uitkomen op 2 biljoen USD.

Mensen die zich zorgen maken dat zij – of hun naasten – symptomen van de ziekte van Alzheimer vertonen, moeten hun arts raadplegen voor hulp en advies. De ziekte van Alzheimer wordt gediagnosticeerd aan de hand van gesprekken met de patiënt en verzorger; soms worden er ook bloedonderzoek en beeldvormend hersenonderzoek uitgevoerd. Er zijn talrijke beoordelingsschalen die kunnen worden gebruikt om de symptomen te identificeren en de ernst van de ziekte vast te stellen. 

De ziekte van Alzheimer is op dit moment niet te genezen, maar behandelmogelijkheden voor symptomen van de ziekte zijn beschikbaar en het onderzoek gaat door. De huidige geneesmiddelen voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer kunnen de progressie van de ziekte niet stoppen, maar kunnen tijdelijk de achteruitgang van de symptomen vertragen en de kwaliteit van leven voor patiënten en mantelzorgers verbeteren. Op dit moment is er een wereldwijde inspanning gaande om betere manieren te vinden om de ziekte te behandelen, de start ervan te vertragen en het ontstaan ervan te voorkomen.¹